UD Umowa darowizny

Darowizna nie stanowi jednostronnego rozporządzenia własnym mieniem, lecz stanowi umowę cywilnoprawną. Przez umowę darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Dopuszczalne jest zawarcie umowy w każdej formie, w szczególności w formie pisemnej. W takim przypadku umowa darowizny staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Standardową, choć nieobowiązkową formą darowizny, propagowaną przez przepisy prawa pozostaje darowizna przeprowadzana w formie aktu notarialnego. Natomiast darowizna nieruchomości lub przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części powinna być obowiązkowo dokonana w formie przypisanej takiej czynności, a nie w dowolnej, np. pisemnej (np. forma notarialna, forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym). W przeciwnym razie będzie ona nieważna z mocy prawa.

W przypadku braku zastrzeżeń umownych co do kwestii darowizny obowiązują w zakresie jej postanowień przepisy kodeksu cywilnego. Szczególnego znaczenia nabierają zasady odszkodowawczej w przypadku wad uczynionych darczyńcy lub obdarowanemu.

Jeżeli rzecz darowana ma wady, darczyńca obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził obdarowanemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich w czasie właściwym. Przepisu tego nie stosuje się, gdy obdarowany mógł z łatwością wadę zauważyć.

Natomiast darczyńca obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania darowizny, jeżeli szkoda została wyrządzona przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Jeżeli darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa. Jest to zasada szczególna w stosunku do standardowego terminu naliczania odsetek, wedle której odsetek można dochodzić od dnia wskazanego jako termin wykonania świadczenia pieniężnego w wezwaniu do zapłaty.

Darowizny wpływają na kwestie spadkowe i liczenie zachowku po zmarłym. W tym zakresie obowiązują zasady następujące:

• nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę,
• nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku,
• przy zachowku na rzecz zstępnego nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego,
• przy zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

Poradnik na e-pity.pl: podatek od darowizny a PIT